Δοκιμές Διδασκαλίας

Σενάριο Μαθήματος

Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου

Κεφάλαιο Ε΄, Τα γράμματα, οι επιστήμες, και η τέχνη από το 15ο ως τις αρχές του 17ου αιώνα, (σσ. 33 - 43)

Η Αναγέννηση [La Renaissance (γαλλικά) - La Rinascente (ιταλικά)]

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

1. Με κλικ στις παρακάτω συνδέσεις (υπογραμμισμένο κείμενο) θα δείτε μερικά από τα σημαντικότερα έργα ζωγραφικής της περιόδου της Αναγέννησης.

[Κάθε σύνδεση θα ανοίγει σε καινούριο παράθυρο, γι' αυτό μη ξεχνάτε να κλείνετε όσα παράθυρα δε χρειάζεστε.]

· Τζοκόντα (Μόνα Λίζα) http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/vinci/joconde/joconde.jpg http://www.mos.org/leonardo/artist.html

· Καπέλα Σιξτίνα [Παρεκκλήσι του πάπα Σίξτου Δ΄] http://www.christusrex.org/www1/sistine/0-Tour.html

· Η Σχολή των Αθηνών http://www.christusrex.org/www1/stanzas/S2-Segnatura.html http://www.christusrex.org/www1/stanzas/Aw-Athens.jpg http://www.christusrex.org/www1/stanzas/Bbc-Atene.jpg

· El Espolio (Ο Διαμελισμός των Ιματίων του Ιησού) http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/greco/spoliation.jpg

2. Να αντιστοιχίσετε τα έργα τέχνης με το δημιουργό τους:

Έργο	Καλλιτέχνης
Τζοκόντα (Μόνα Λίζα) [I]	α. Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Κρης (El Greco) [αυτοπροσωπογραφία, βιογραφία (αγγλικά)]
Η Παναγία των Βράχων [I, II, III]	β. Λεονάρντο Ντα Βίντσι (Leonardo Da Vinci) [αυτοπροσωπογραφία, βιογραφία, (αγγλικά)]
Σχέδια Ανατομίας [I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX]	γ. Μιχαήλ Άγγελος (Michelangelo Buonarroti) [αυτοπροσωπογραφία, βιογραφία (αγγλικά)]
Σχέδια Πτητικών μηχανών [I , II, III, IV, V]	δ. Ραφαήλ (Raffaello Santi ή Sanzio) [βιογραφία (αγγλικά)]
Μυστικός Δείπνος [I, II, III]	ε. Μπραμάντε (Bramante, Donato D'Angelo) [βιογραφία (αγγλικά)]
Δευτέρα Παρουσία (Η Τελευταία Κρίση) [I, II]	στ. Μποτιτσέλι (Sandro Boticcelli) [βιογραφία (αγγλικά)]
Η Δημιουργία του Αδάμ [I, II]
Πιετά – Αποκαθήλωση (Pieta) [I, II, III]
Μωυσής [I, II, III, IV, V]
Η Ταφή Κόμητα Οργκάθ [I, II]
El Espolio (Διαμελισμός των Ιματίων του Ιησού) [I]
Βασιλική Αγίου Πέτρου (αρχικά σχέδια) [I, II]
Η Σχολή των Αθηνών [I]
Η Άνοιξη [I]
Η Γέννηση της Αφροδίτης [I]
Δαβίδ [I]
Η Προσκύνηση των Μάγων [I, II]

3. Στον παρακάτω πίνακα να συνδέσετε τα ονόματα των έργων τέχνης με τον τόπο όπου αυτά δημιουργήθηκαν καθώς και τα ονόματα των καλλιτεχνών ή συγγραφέων με τον τόπο καταγωγής τους:

Έργο	Τόπος και (σύγχρονοι) Χάρτες
Εκκλησία της Παναγίας των Λουλουδιών (Santa Maria del Fiore) [Ι]	α. Κράτος Βατικανού [χάρτης I]
Δον Κιχώτης, του Μιχαήλ Θερβάντες (Miguel de Cervantes) [Πληροφορίες για την παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Κερκύρας , Ο Δον Κιχώτης του Πικάσο]	β. Παρίσι, Γαλλία [χάρτης I, χάρτης II]
Έρασμος (Desiderius - Geert) [Πορτρέτο]	γ. Ισπανία [χάρτης I, χάρτης II]
Νικολό Κοπέρνικος (Nicolaus Copernicus) [Ηλιοκεντρικό Σύστημα , Βιογραφία (αγγλικά)]	δ. Άμστερνταμ, Ολλανδία [χάρτης I, χάρτης II]
Άμλετ, [Ι , II Κατάλογος των Σκηνών του έργου (αγγλικά)] Ρωμαίος και Ιουλιέτα, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (William Shakespeare) [Κατάλογος των Σκηνών του έργου (αγγλικά)]	ε. Ιταλία [Χάρτης με τα ιταλικά κράτη της εποχής , πολιτικός χάρτης II]
Δευτέρα Παρουσία (Η Τελευταία Κρίση) [διάφορα τμήματα της τοιχογραφίας]	στ. Πολωνία [χάρτης I, χάρτης II]
Οι Λουζιτανοί, Λουΐς Καμόες (Luis Vaz de Camoes) [εξώφυλλο πρώτης έκδοσης]	ζ. Φλωρεντία, Ιταλία [Χάρτης με τα ιταλικά κράτη της εποχής , πολιτικός χάρτης II]
Ανάκτορο Λούβρου [βίντεο με άποψη του Λούβρου, ο επίσημος διαδικτυακός τόπος]	η. Πορτογαλία [χάρτης I, χάρτης II]
Ο Ηγεμόνας, του Νικολό Μακιαβέλι (Niccolo Machiavelli) [Βιογραφία (αγγλικά) , Il Principe: Περιεχόμενα και κείμενο (αγγλικά)]	θ. Γερμανία [χάρτης I, χάρτης II]
Άλμπρεχτ Ντύρερ (Albrecht Durer) [Πορτρέτο]	ι. Αγγλία [χάρτης I, χάρτης II]
Καπέλα Σιξτίνα [διάφορα τμήματα των τοιχογραφιών, η οροφή, άποψη του παρεκκλησίου]
Μιχαήλ Άγγελος (Michelangelo Buonarotti) [πορτρέτο, βιογραφία (αγγλικά)]	Ή αναζητήστε το μέρος που ψάχνετε στην παρακάτω διεύθυνση: http://www.nationalgeographic.com/maps
Βασιλική Αγίου Πέτρου [άποψη I, άποψη II]

4. Ουμανισμός [Humanismus < homo (= άνθρωπος, λατινικά)] ή Ανθρωπισμός: η στροφή προς τη μελέτη και τη βαθύτερη γνώση της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας (οι πρώτες ιστορικές περίοδοι κατά τις οποίες επίκεντρο των τεχνών και της φιλοσοφίας ήταν ο άνθρωπος και όχι ο θεός).

5. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ

i. Απελευθέρωση από τους εκκλησιαστικούς περιορισμούς.

Ο άνθρωπος --> Αρχή και κατάληξη της λειτουργίας του έργου. Η πρόοδος ξεκινάει από τον άνθρωπο και καταλήγει σ' αυτόν. Δεν υπάρχει τίποτα θαυμασιότερο από τον άνθρωπο για τους δημιουργούς αυτής της περιόδου.

ii. Ζωγράφοι και γλύπτες υπενθυμίζουν ότι το ον άνθρωπος έχει σώμα και το παρουσιάζουν με όλες του τις λεπτομέρειες και με αισθησιακό αποτέλεσμα. Επιδεικνύουν το ανδρικό και γυναικείο γυμνό σώμα αποδίδοντάς τους ιδιαίτερη ομορφιά, σε αντίθεση με το μεσαίωνα, που θεωρούσε το γυμνό σώμα σύμβολο του πειρασμού και της αμαρτίας.

Γιατί ζωγράφοι όπως ο Λεονάρντο Νταβίντσι και ο Μιχαήλ Άγγελος ασχολούνται με τη μελέτη της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος;
(βλ. άσκηση 3, στήλη 1)

iii. Άνοιγμα προς τη φύση και ένταξη δρώντων και δρωμένων στο φυσικό τους περιβάλλον.

iv. Δίνεται προσοχή στην προοπτική, δηλαδή στην τρίτη διάσταση, που απουσίαζε από τη μεσαιωνική και ιδιαίτερα από τη βυζαντινή τέχνη.

Η (γραμμική) προοπτική στη ζωγραφική είναι ένα μαθηματικό σύστημα που έχει σκοπό τη δημιουργία της ψευδαίσθησης απόστασης (μιας τρίτης διάστασης, του βάθους) σε μια επίπεδη επιφάνεια δύο διαστάσεων (ύψος και πλάτος) όπως ο πίνακας ζωγραφικής, ώστε η εικόνα να φαίνεται περισσότερο φυσική και ρεαλιστική.

Βασικά σημεία της προοπτικής στη ζωγραφική είναι α) η γραμμή του ορίζοντα, β) το σημείο φυγής και γ) οι συγκλίνουσες (στο σημείο φυγής) γραμμές.

    Δείτε μια παρουσίαση του MS-PowerPoint™ με τίτλο "Η γραμμική προοπτική όπως εφαρμόστηκε σε έργα της Αναγέννησης" (796 Kb).

Κοιτάξτε στην παρακάτω σύνδεση ένα παράδειγμα προοπτικής εφαρμοσμένο στον πίνακα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι "Ευαγγελισμός" και μια σπουδή (σχέδιο) για το έργο "Η Προσκύνηση των Μάγων" όπου ο καλλιτέχνης έχει χαράξει τις γραμμές που χρειαζόταν να χρησιμοποιήσει:

http://www.mos.org/sln/Leonardo/ExploringLinearPerspective.html

v. Σύνδεση με την αρχαιότητα.

Μπορείτε να υποστηρίξετε την παραπάνω άποψη   αναφέροντας συγκεκριμένα παραδείγματα από τα έργα τέχνης που παρουσιάζονταν στις προηγούμενες συνδέσεις;

vi. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν υποδεικνύουν αντιθεϊκές ή αντιεκκλησιαστικές τάσεις. Ο αναγεννησιακός άνθρωπος παρέμενε πιστός.

Συσχετίστε την παραπάνω παρατήρηση με τα θέματα των περισσοτέρων έργων τέχνης που είδατε παραπάνω.

6. Ομαδική εργασία: Συλλέξτε πληροφορίες (από έντυπες ή διαδικτυακές πηγές) για τους εξής δημιουργούς της Αναγέννησης:

α)  Μιχαήλ Άγγελος Μπουοναρότι (Michelangelo Buonarroti),
β)  Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco),
γ)  Λεονάρντο Ντα Βίντσι (Leonardo Da Vinci),
δ)  Ουίλιαμ Σαίξπηρ (William Shakespeare).

Τις πληροφορίες που θα συγκεντρώσετε (κείμενο και χαρακτηριστικές εικόνες) να τις οργανώσετε σε ένα ηλεκτρονικό έγγραφο (500 έως 600 λέξεων), το οποίο θα αποτελείται από τρεις ενότητες (Η Ζωή - Το Έργο - Πηγές) και θα πρέπει να το δημιουργήσετε χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου Microsoft Word. Σκοπός της σύνταξης του εγγράφου θα είναι η παρουσίαση των πληροφοριών στις υπόλοιπες ομάδες συμμαθητών σας.

Στην 3η ενότητα (Πηγές) που θα βρίσκεται στο τέλος του εγγράφου θα πρέπει να αναφέρετε τις πηγές από τις οποίες αντλήσατε τις πληροφορίες και θα την οργανώσετε σε δυο κατηγορίες: 1) Εκδόσεις και 2) Διαδίκτυο.

16.X.2001, 22.XI.2002, 5.V.2004 - Ανέστης Α. Σταυρίδης