Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Στροβιλίζεται, περιδινίζεται

και «σχεδόν» αρνείται να πέσει.

Η ΣΒΟΥΡΑ και η ιδιαίτερη γοητεία της

Φυσική, Λογοτεχνία, Σινεμά.

1686. Ισαάκ Νεύτων,

2001. Ζυράννα Ζατέλη,

2010 . Κρίστοφερ Νόλαν, Inception

1686. Ισαάκ Νεύτων

PHILOSOPHIAE

NATURALIS

PRINCIPIA

MATHEMATICA

Ο Νεύτων διατυπώνει τον Πρώτο Νόμο της κίνησης με 22 λέξεις ισχυριζόμενος το «για την εποχή του πρωτοφανές» ότι «ένα σώμα μπορεί να κινείται ακόμα κι αν δεν δέχεται επιδράσεις».

Στη συνέχεια με ένα συνοδευτικό κείμενο 53 λέξεων επιδιώκει να πείσει για τον πρωτοφανή ισχυρισμό του ότι αλλά και να επισημάνει ότι ΑΔΡΑΝΕΙΑΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ

η ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ σημειακού αντικειμένου και η ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ενός σώματος αλλά και η ΣΤΡΟΦΙΚΗ κίνηση κάθε σώματος. Στο συνοδευτικό αυτό κείμενο χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό θεωρητικού συλλογισμού και παραδειγμάτων καθημερινής εμπειρίας. Επικαλείται

α. την κίνηση των ΒΛΗΜΑΤΩΝ και χρησιμοποιώντας έναν αφαιρετικό συλλογισμό οδηγείται στην ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ

β. την κίνηση της ΣΒΟΥΡΑΣ με την οποία τονίζει ότι η αδρανειακή – χωρίς δυνάμεις - κίνηση μπορεί να είναι και ΣΤΡΟΦΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Στα Λατινικά : Trochus . . . non cessat rotari, nisi quatenus ab aere retardantur

Στην αγγλική μετάφραση : A top . . . does not cease its rotation, otherwise than as it is retarded by the air.

Στα ελληνικά : Μια σβούρα . . . δεν παύει να περιστρέφεται εκτός εάν εξαναγκαστεί από τον αέρα.

γ. την κίνηση των πλανητών με την οποία τονίζει ότι η αδρανειακή – χωρίς δυνάμεις - κίνηση μπορεί να είναι και μία σύνθεση ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗΣ και ΣΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Όλοι εκείνοι, οι οποίοι ως παιδιά -αλλά και αργότερα ως ενήλικοι-

πρόλαβαν να μαγευτούν από τους

στροβιλισμούς μιας σβούρας

εντυπωσιάζονται από το γεγονός ότι ο Νεύτων,

προκειμένου να πείσει για την αδράνεια

των σωμάτων κατά τη στροφική τους κίνηση

επικαλείται την κίνησή της. Αναρωτιώνται εάν ανατρέχει σε προσωπικές αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας, εάν ο ίδιος δηλαδή «έβαζε μπροστά τη σβούρα» στο χώμα της Αγγλίας τότε που ήταν παιδί. Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι υπήρχαν παιδιά που έπαιζαν σβούρα στη μέση του δρόμου, το 1650, όταν ο Νεύτων ήταν ακόμα παιδί

2001. Ζυράννα Ζατέλη

Ένα από τα ωραιότερα κείμενα για σβούρα,

σε γλώσσα ελληνική, είναι

αυτό της Ζυράννας Ζατέλη

στο

«Με το παράξενο όνομα Ραμάνθυς Ερέβους.

Ο θάνατος ήρθε τελευταίος»

Ο Ζάφος το πήρε απόφαση. . . τον κατέλαβε ως θαύμα το πάθος , ο πυρετός, η αγωνία του

παιχνιδιού, το ρίγος του στοιχήματος, σφηνώθηκε η άκρη της γλώσσας του ανάμεσα στα σφιγμένα χείλη, η άκρη της γλώσας στην άκρη του στόματς, τα πόδια του ισορρόπησαν όπως των ναυτικών όταν κουνιέται το καράβι, φιλήθηκε με τη σβούρα του στο μέτωπο, στο σαγόνι και στο στομάχι . . .

την έπιασε όπως άρμοζε με το ένα χέρι τράβηξε με το άλλο το δοξάρι, το μακρύ λεπτό κορδόνι τέλος πάντων, τα έχασε όλα θα λεγες εκείνη τη στιγμή, τα έδωσε όλα και ιδού : Η σβούρα τον δικαίωνε, η σβούρα του έδινε κι έπαιρνε στροφές πάνω στην τρανή ταφόπλακα, έγερνε κάθε τόσο να πέσει μα το μετάνοιωνε, έφτανε ως τα άκρα και ξαναγύριζε στα σίγουρα, κάποια στιγμή πλησίασε σα μαγνητισμένη τα πόδια του κι αυτός – στο τσακ – τραβήχτηκε, τον ξαναπλησίασε, ξανατραβήχτηκε τον άφησε και πήγε προς τα ελαιόκλαδα, δεν τά άγγιξε ούτε μια ούτε δυο ούτε τρεις, παρότι έμεναν στη θέση τους και την προκαλούσαν να τα αγγίξει, να της δώσουν ένα καλό μάθημα. – « Ας λείπει», φάνηκε να λέει και παράτησε τους διακανονισμούς μαζί τους, έφτασε καταζαλισμένη πάνω στα μαύρα αυλάκια των γραμμάτων, στο ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ, όπου έδειξε να τα αψηφά, έκανε δηλαδή σαν χαζοπούλι που ακροπερπατεί καμαρωτό και αψηφά τους λάκκους, τις παγίδες μα οι λάκκοι καιροφυλακτούν και οι παγίδες γίνονται σεμνά ρηχά αυλάκια : γλίστρησε σε ένα από εξ αυτών, πήγε να το ξεπεράσει να πει « Όχι δα», και κάπου εκεί γονάτισε παραδόθηκε.

Η ένατη βολή ήταν ένα όνειρο. Η σβούρα του Ζάφου στην περιδίνησή της – η ζάφειος σβούρα θα λέγαμε- έμοιαζε με στοιχείο της φύσης : σαν τον αέρα που φυσάει, το νερό που κυλάει , τη φωτια που φλέγεται . . έστω κι αν είναι σόφρον να προσθέσουμε ότι αυτός ο αέρας, το νερό, η φωτιά είχαν κάτι από τη συμπεριφορά – τη συστροφή – του άνηβου εισέτι, της ευφυίας που βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα και προιούσης της ηλικίας θα κάνει θαύματα. Όπως κι αν είναι , με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο, ήταν μια υπέροχη βολή και η διάρκεια του στροβισμού της σαφώς αξειοσημείωτη.

Η όψη του Σέρκα εξέφρασε ικανοποίηση κι ο Ζάφος δεν κρατήθηκε « Μαγεύτηκες;» τον ρώτησε

Ζυράνα Ζατέλη,

Με το παράξενο όνομα Ραμάνθυς Ερέβους. Ο θάνατος ήρθε τελευταίος, σελ. 89, 90

2010. Κρίστοφερ Νολαν. ΙNCEPTION,

Στο INCEPTION, o Christopher Nolan, μας παρουσιάζει μία ιστορία γεμάτη συμβολισμούς, η οποία αγγίζει τα όρια αυτού που αντιλαβανόμαστε ως Πραγματικότητα αλλά επιχειρεί να φωτίσει και την ίδια την έννοια Πραγματικότητα σε συνύπαρξη με την άρνησή της .

Η δράση ξετυλίγεται στα σκοτεινά μονοπάτια του ανθρώπινου υποσυνείδητου όπου χώρος και χρόνος αποκτούν διαστάσεις εντελώς διαφορετικές .

Η ταινία του αποτελεί ένα παζλ στο οποίο σχετικά εύκολα κατανοείς « τι δειχνει» η κάθε μεμονωμένη εικόνα, αλλά δυσκολεύεσαι να ενώσεις τα κομμάτια για να την αντικρίσεις το «συνολικό» .

Ο Ντομ Κομπ -Λεονάρντο Ντι Κάπριο μπορεί και κλέβει πολύτιμα

μυστικά από τα βάθη του υποσυνείδητου τη στιγμή

που το θύμα του κοιμάται βαθιά

και το πνεύμα του είναι ιδιαίτερα ευάλωτο.

Μέσω της τεχνολογίας

εισχωρεί στα όνειρα των θυμάτων του

καθώς αυτά κοιμούνται και αποσπά σημαντικές πληροφορίες.

Στα υπόγεια του ονείρου βυθίζεται όμως κι εκείνος με συνέπεια σε κάθε περίπτωση να αναρωτιέται εάν «αυτό που ζει είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ή κάποιο από τα υπόγεια του ΟΝΕΙΡΟΥ» .

Χτες βράδυ στον ύπνο μου ονειρεύτηκα πως ήμουνα μια πεταλούδα . Ξύπνησα και αναρωτήθηκα: Είμαι άραγε ο Τσουανγκ Τσέου που χτες ονειρεύτηκε πως είναι πεταλούδα ή μηπως είμαι μια πεταλούδα που τώρα ονειρεύεται ότι είναι ο Τσουανγκ Τσέου

Στο κρίσιμο ερώτημα, « αυτό που ζω είναι ή δεν είναι η Πραγματικότητα ;» ο Ντομ Κομπ -Λεονάρντο Ντι Κάπριο έχει τη δυνατότητα μιας πειστικής απάντησης μόνο με μια δική του ΣΒΟΥΡΑ.

Την ενεργοποιεί και εάν αυτή δεν σταματάει να στροβιλίζεται ξέρει ότι βρίσκεται στην περιοχή του ονείρου, εκεί όπου οι νόμοι της Φυσικής δεν είναι υποχρεωτικό να ισχύουν.

Στα μονοπάτια της ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ,

όπου η ενέργεια νομοτελειακά υποβαθμίζεται,

οι σβούρες στροβιλίζονται για πολύ ώρα αλλά κάποτε σταματούν, πέφτουν.

Και μια εξαιρετική φωτογραφία

Ο Νηλς Μπορ και ο Βόλφανγκ Πάουλι

σκυμμένοι παρακολουθούν τη σβούρα

Την εξαιρετική φωτογραφία την ανακάλυψε και μας την έστειλε

ο συνάδελφος φυσικός Θεόδωρος Μπίσκος

http://www.fysikbasen.dk/Referencemateriale/Film/tippetop.mov