Λάβαρο:
Από το λατινικό <Labarum>
Το λάβαρο ήταν είδος σημαίας που χρησιμοποιήθηκε από το Ρωμαϊκό ιππικό. Αποτελείται από τετράγωνο ύφασμα που στηρίζονταν σε οριζόντιο δοκάρι που είχε αναρτηθεί σε λόγχη. Από τότε στη θέση της λόγχης μπήκαν σύμβολα και από τετράγωνο έγινε παραλληλόγραμμο.
 

Η εμφάνιση του λαβάρου στον Ελληνικό χώρο:

Στο Ελληνικό χώρο το έφερε ο Μ. Κωνσταντίνος το 312 μετά το όραμα που είδε στην εκστρατεία του στην Ιταλία κατά του Μαξεντίου. Καθιερώθηκε η Ελληνική ονομασία <Λάβαρο> Αργότερα στο κυρίως μέρος των λαβάρων προστέθηκαν 2 έως και 8 γλώσσες που έμοιαζαν της φωτιάς <flamos> και ονομάστηκαν <Flamulla> Κατά την επανάσταση οι σημαίες με μία γλώσσα ονομάζονταν <φιάμπουλα>
Μετά την πτώση του Βυζαντίου η εκκλησία κυρίως διατήρησε την χρήση των λαβάρων.
 

Η σημαία στο Βυζάντιο:

Το 1453 που έπεσε το Βυζάντιο δεν υπήρχαν εθνικές σημαίες, έτσι δεν μπορούμε να μιλάμε για σημαία του Βυζαντίου.
Την πρώτη βυζαντινή σημαία σχεδίασε ο Μέγας Κωνσταντίνος το 312 μ.χ. όταν προετοιμάζονταν να αντιμετωπίσει τον Μαξέντιο. Τότε είδε όραμα ένα φωτεινό σταυρό να λάμπει στο μεσημεριάτικο ουρανό με την επιγραφή "EN ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ". Με την σημαία (λάβαρο) αυτή νίκησε τον Μαξέντιο στον Τίβερη ποταμό. Τότε τερματίστηκε η χρήση της σημαίας (λάβαρο) του Μάριου. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός (361-363), λόγω των ειδωλολατρικών του αντιλήψεων, επανάφερε τον αετό του Μάριου και το μισοφέγγαρο που ήταν έμβλημα της θεάς Αρτέμιδος. Έκτοτε ο αυτοκρατορικός αετός μονοκέφαλος, δικέφαλος, ο σταυρός, τα αρχικά του Ιησού Χριστού περιπλεγμένα, η εικόνα της Θεοτόκου, το Άγιο Μανδήλιο,  ήταν τα εμβλήματα των Βυζαντινών λαβάρων και σημαιών, σε κόκκινο, μπλε ή άσπρο ύφασμα.
Η σημαία όπως την ξέρουμε σήμερα, κρεμασμένη επί κοντού καθιερώθηκε το 820 μ.χ. επί αυτοκράτορα Λέοντα Ε΄ Αρμενίου. Τότε περίπου άρχισε να χρησιμοποιείται με αυτό τον τρόπο και στην Ευρώπη.
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σημαία, Ελληνική σημαία.

Σημαίες τις Ευρώπης, Ασίας, Αφρικής, Αμερικής, Ειρηνικού.

Σύμβολα: Αετός, Δικέφαλος αετός, Ημισέληνος, Δράκος, Σταυρός, Λέων, Φοίνιξ.

Ιστορία όλων των κρατών του κόσμου.
 

 
 

   

 

 

 
Τα κοντάρια στολίζονται από μεταλλικούς δίσκους, πινακίδες με επιγραφές, με εμβολωτά ή πυργωτά στέμματα, με στεφάνια, με εικόνες αυτοκρατόρων κ.α.    
Οι Ρωμαίοι στις μάχες μαζί με τα λάβαρα έφεραν χάλκινα στεφάνια με τον καίσαρα τους.
Διάφορα εμβλήματα χρησιμο-

ποιήθηκαν, όπως ταύροι, αρκούδες, λιοντάρια, κάπροι, κ.α.
 

 
 

 

 

  

 

  

 

 

 

 

 

 

 
Οι σπείρες του ιππικού  έφεραν το εικονιζόμενο τετράγωνο λάβαρο που ονομάζονταν vexillum.
Οι αετοφόροι φαίνονται να ηγούνται

της λεγεώνας και οι vexillarii των

σπειρών του ιππικού.
Χαρακτηριστικά λάβαρα των διάφορων στρατιωτικών σωμάτων.
 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Εμβλήματα σπειρών και λεγεώνων.

 
Λάβαρο πραιτοριανών οι οποίοι

αποτελούνταν από εννέα κοόρτεις

των 500 ανδρών οι καθεμία.

 
Ο αετός από τα κοντάρια έχει περάσει στις σημαίες. Η σημαία αυτή χρησιμοποιήθηκε από τον στρατηγό Μάριο (157- 86 π.χ.) στις εκστρατείες του. Ο αετός έχει χρώμα ασημένιο και στα νύχια του φέρει χρυσούς κεραυνούς.
 

 

 

 

 

 

 
Στην εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.χ.) ο αετός γίνεται χρυσός και χάνει τους κεραυνούς του. Τα παντός είδους σημεία που έφερε το στράτευμα στην Ρώμη, ονομάζονταν signum (σημεία}

Τα αρχικά SPQR σημαίνουν Senatus Populus Que Romanus (Σύγκλητος και λαός της Ρώμης) και αναγράφονταν στην είσοδο του Κολοσσαίου.
Νόμισμα του 235μ.χ με την επιγραφή <Δόξα στρατού> Εδώ βλέπουμε τα χριστιανικά σύμβολα να συνδιάζονται με τα Ρωμαϊκά.

 
Χαρακτηριστικό λάβαρο από την

εποχή του Μ Κωνσταντίνου και μετά (χριστόγραμμα)

 
 

 
 

 

 

  

 

  

 
Σε νόμισμα του 376μ.χ το λάβαρο του Μ Κωνσταντίνου με την λατινική επιγραφή <Ελπίς δημοσία> Το λάβαρο επί του όφεος σημαίνει την επικράτηση της αυτοκρατορίας επί παντός επιβουλευόμενου.
Πομπή λαβάρων. (Flamulla)
Το λάβαρο φέρει στο πάνω μέρος το χαρακτηριστικό χριστιανικό σύμβολο και τις τρεις εικόνες της οικογένειας του Μ. Κωνσταντίνου (306-337).
 

 

 

  

 

  

 
Σημαία που χρησιμοποιήθηκε από το στρατό και ναυτικό την περίοδο του Μ. Κωνσταντίνου με τον σταυρό και τα τέσσερα πυρεκβόλα.
Σημαία που χρησιμοποιήθηκε στο Βυζάντιο από το στρατό και ναυτικό ως τον 9ο αιώνα.

 
Σημαία που χρησιμοποιήθηκε στο Βυζάντιο από το στρατό και ναυτικό ως τον 9ο αιώνα.

 
 

 
 

 

 

 

  

 

 

 

 

  

 
Από το 395 και μετά στα λάβαρα και

τις σημαίες γίνεται χρήση του γνωστού συμβόλου έως ότου ο Ιουλιανός επαναφέρει τον Ρωμαϊκό αετό.
 Σημαία που χρησιμοποιήθηκε από τον Νικηφόρο Φωκά το 963-969. Περιέχει το σταυρό και τα αρχικά του ΧΡΙΣΤΟΥ Χ, Ρ.
Έμβλημα των Παλαιολόγων που χρησημοποιήθηκε μέχρι το 1349.

 
 

 

 

 

  

 

 

  

 

 
Σημαία της δυναστείας των Κομνηνών (1081-1204) Ο δικέφαλος αετός προέρχεται από το οικογενειακό του οικόσημο. Από τότε άρχισε να χρησιμοποιείται στις σημαίες του Βυζαντίου. Την ίδια σημαία χρησιμοποίησε ο Θεόδωρο Λάσκαρης Α΄ (1204-1222) στη Νίκαια.

 
Ο Ιωάννης Γ΄ ο Βατάτζης (1222-1254) στην Νίκαια διαμόρφωσε την σημαία όπου ο αετός με το στέμμα κρατάει την ρομφαία και την υδρόγειο με τον σταυρό. Η σημαία αυτή διατηρήθηκε μέχρι τις 15-8-1261.
Όταν ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος (1261-1282)  ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη στις 15-8-1261 ύψωσε σημαία με τον δικέφαλο να έχει ένα ή δύο στέμματα που συμβόλιζαν τις δύο πρωτεύουσες του Βυζαντίου την Νίκαια και την Κωνσταντινούπολη. Διατηρήθηκε μέχρι την άλωση της Πόλης την Τρίτη, 29η Μαΐου 1453.

 
 

 
 

 

 

 

 

 

  

 

 

 
Τα εμπροσθογεμή παλαιά όπλα είχαν μέρος όπως το κόκκινο σχέδιο μέσα στο χρυσό παραπάνω στο οποίο προσέκρουε ο πυριτόλιθος και μετέδιδε την φλόγα στο γέμισμα. Αυτό ονομάζονταν πυρεκβόλο.
Σημαία του Κ. Παλαιολόγου (1448-1453) με τα πυρεκβόλα ΒΒΒΒ, το <εν τούτω νίκα> και τον δικέφαλο αετό στο κέντρο.
Σημαία των Παλαιολόγων (1258-1453) με το σταυρό του Αγίου Γεωργίου και τα τέσσερα πυρεκβόλα ΒΒΒΒ (Όχι Β) Κατά άλλη εκδοχή σημαίνουν Βασιλεύς Βασιλέων Βασιλεύων Βασιλεύσιν. Δηλαδή Βασιλιάς των βασιλιάδων που κυβερνά πέρα από τους βασιλιάδες.
 

 
Η  συλλογή  και  επεξεργασία  του  υλικού  έγιναν  από  τον  Σκαφίδα  Ζαχαρία