Ιταλοί τεχνίτες

Οι Ευρωπαίοι άρχισαν έτσι να μαθαίνουν για το αραβικής κατασκευής χαρτί και να το αναζητούν. Μαζί όμως με την εισαγωγή του άρχισαν να μυούνται και στα μυστικά της κατασκευής του . Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι από τον 13^ο αιώνα το μυστικό άρχισε να κυκλοφορεί στην υπόλοιπη Ευρώπη με πρώτη αρχικά στην Ιταλία και κυρίως στη Σικελία, στα δύο δημιουργημένα κέντρα, το Amalfi και το Fabriano, ένα χωριό κοντά στη Μπολόνια αλλά και σε πόλεις όπως η Φλωρεντία, η Πάρμα, η Βενετία και η Πάντοβα.

Το πρώτο ντοκουμέντο με χαρτί είναι ένα ΔΙΑΤΑΓΜΑ του βασιλιά Roger της Σικελίας γραμμένο σε χαρτί σε δύο γλώσσες λατινική και αραβική, έτος 1109

Οι ντόπιοι τεχνίτες προσπάθησαν να εφαρμόσουν την αραβική τεχνική. Οι προσπάθειές τους εστίαζαν όχι στο ζήτημα της πρώτης ύλης αλλά στη βελτίωση της τεχνικής με συνέπεια οι Ιταλοί τεχνίτες να εξελίσσονται συνεχώς και να βελτιώνουν τη χρήση της ενέργειας του νερού και τη λειτουργία του χαρτόμυλου.

Τα κουρέλια τραγούδησαν επί αιώνες

Για πολλούς αιώνες το χαρτί γινόταν από κουρέλια ρούχων και ράκη σε μεγάλες ποσότητες δεν ήταν τόσο εύκολο να βρεθούν . Τα κουρέλια τα μαλάκωναν μουσκεύοντάς τα σε νερό και τα πολτοποιούσαν. Βύθιζαν ύστερα μέσα στον χαρτοπολτό ένα συρματένιο κόσκινο με ξύλινο πλαίσιο

Η εξάπλωση της συνήθειας χρήσης εσωρούχων είχε με την πάροδο του χρόνου και μια δευτερεύουσα επίπτωση: Τα παλιά εσώρουχα μαζεύονταν ως κουρέλια και χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή χαρτιού.

Αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί η παραγωγή χαρτιού, το οποίο είχε γίνει αρχικά γνωστό με εισαγωγές από την Κίνα και να μειωθεί το κόστος του. Έτσι έπαψε σταδιακά να χρησιμοποιείται η περγαμηνή από δέρμα προβάτου, η οποία ήταν ακριβή και δύσκολη στην επεξεργασία. Η σχετική ευχέρεια στη χρήση του χαρτιού οδήγησε σε αυξημένες αντιγραφές πρωτότυπων συγγραμμάτων.

Ο μαύρος θάνατος ανοίγει τον δρόμο

Μία από τις ειρωνείες της Ιστορίας είναι ότι η Πανούκλα έπεσε στην Ευρώπη , το 1348, ως μαύρος θάνατος με εκατομμύρια θύματα νεκρούς τόνοι ολόκληροι από τα ρούχα των εκατομμυρίων νεκρών έγιναν ξαφνικά διαθέσιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή χαρτιού.

Γερμανικό χαρτί στη Νυρεμβέργη

Στην κούρσα για την ταχύτατη εξάπλωση του εμπορίου, όλο και περισσότεροι έμποροι έδειχναν ενδιαφέρον για το χαρτί το οποίο σιγά διεισδύει στην καθημερινή ζωή και ιδιαίτερα στην πρακτική των διανοουμένων. Ο Ulmann Stromer από τη Νυρεμβέργη διέγνωσε τα πλεονεκτήματα του να φτιάχνει η πόλη το «δικό της « χαρτί και με τη βοήθεια τεχνητών από την Ιταλία μετασχημάτισε τον μύλο στην είσοδο της πόλης σε χαρτόμυλο. Η ημερομηνία 24^η Ιουνίου του 1390 σημειωμένη στο ημερολόγιό του είναι η ημερομηνία που κατασκευάστηκε το πρώτο γερμανικό χαρτί. Σε γκραβούρα του 15^ου αιώνα ο μύλος του Stromer εμφανίζεται με δύο νερόμυλους, 18 αποτυπωτικές σφύρες και 12 τεχνίτες να χρησιμοποιούν το ένα από τα δύο βαρέλια.

Gutenberg, 1455. Η Βίβλος σε γερμανικό χαρτί

Λίγες δεκαετίες αργότερα στη Γερμανία θα κάνει την εμφάνισή του στο προσκήνιο της ιστορίας του πολιτισμού, ο Johannes Gutenberg, ο άνθρωπος εφευρέτης της τυπογραφίας. Και ο Gutenberg έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ακόμα όχι ιδιαιτέρως διαδεδομένο χαρτί. Πάνω σε αυτό τελικά έκανε την πρώτη εκτύπωση βιβλίου στην ιστορία του πολιτισμού. Ήταν η Βίβλος που εκδόθηκε στο Mainz το έτος 1455.

Ανάμεσα στην πρακτική της παρασκευής χαρτιού και στη νέα επαναστατική ανακάλυψη υπάρχει σχέση αλληλεπίδρασης. Η αυξημένη ζήτηση για βιβλία και η δυνατότητα να παράγεται περισσότερο χαρτί εξώθησε τη σκέψη των ανθρώπων προς την περιοχή της νέας ανακάλυψης ενώ από την άλλη η ανακάλυψη θα επηρεάσει σοβαρά την αύξηση της παραγωγής χαρτιού

Και ξαφνικά μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν άρχισαν να τυπώνονται βιβλία σε χαρτί και

χιλιάδες άνθρωποι άρχισαν να βρίσκουν βιβλία και να μορφώνονται σε ρυθμούς που δεν είχαν καμία σχέση με το παρελθόν.

Έχει υπολογιστεί ότι στα πρώτα πενήντα χρόνια μετά την ανακάλυψη εφεύρεση της τυπογραφίας εκδόθηκαν περισσότερα βιβλία από όσα στη διάρκεια των χιλίων ετών που είχαν προηγηθεί

Στους αιώνες που ακολούθησαν τόσο η πρακτική γνώση της παραγωγής του χαρτιού όσο και το μυστικό της τυπογραφίας άρχισαν να εξαπλώνονται στην Ευρώπη , έτσι που από τον 15ο αιώνα και μετά, το χαρτί έγινε ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΥΛΙΚΟ για την κατασκευή βιβλίων.

Βιβλία χάρτινα. Γαλιλαίος, Καρτέσιος, Νεύτων

Οι πρώτες μονάδες παραγωγής χαρτιού στην Ολλανδία, εμφανίστηκαν το 1586. Μερικές δεκαετίες

αργότερα τα βιβλία του Γαλιλαίου τυπώθηκαν στο Leyden σε ολλανδικό χαρτί και

μερικά χρόνια αργότερα τυπώθηκε στο Άμστερνταμ στο Principia Philosofia του Ντεκάρτ

Το αγγλικό χαρτί μπορεί να καθυστέρησε σε σχέση με τους Γερμανούς αλλά σε σύγκριση με τους Ολλανδούς, στην Αγγλία η τεχνολογία του χαρτιού προηγήθηκε κατά ένα περίπου αιώνα. Το έτος 1600 κυκλοφόρησε χάρτινο το βιβλίο του Gilbert De magnete –περί μαγνητών. Και όταν αρκετές δεκαετίες

αργότερα ο Νεύτων αποφάσισε να εκδώσει το Philosophiae Naturalis Principia Mathmatica, ήξερε ότι στην Αγγλία, όχι μόνο υπήρχαν τεχνίτες τυπογράφοι και χαρτόμυλοι αλλά είχαν ήδη κάνει την εμφάνισή τους και οι πρώτες χάρτινες εφημερίδες. Το Principia κυκλοφόρησε εκτυπωμένο και χάρτινο το έτος 1686, 230 χρόνια μετά τη Βίβλο του Γουτεμβέργιου και στα χρόνια που ακολούθησαν αποτέλεσε για τους φυσικούς όλους του κόσμου τη «Βίβλο» της νεογέννητης Επιστήμης

Την ίδια περίπου εποχή της πρώτης έκδοσης του Principia , στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού οι Γερμανοί άποικοι έφεραν το μυστικό «χαρτί – τυπογραφία», στην Πενσυλβάνια. Ενενήντα περίπου χρόνια αργότερα, η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας τυπώθηκε και αυτή σε χαρτί.

Η χρονολογία στην οποία καταγράφεται η πρώτη εμφάνιση χαρτοποιίας

για κάθε μια από τις παρακάτω χώρες βρίσκεται στον σχετικό πίνακα

ΧΩΡΑ	ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ
Ισπανία	1056
Ιταλία (Genoa)	1255
Γαλλία (Troyes)	1348
Γερμανία (Νυρεμβέργη)	1390
Ελβετία (Freiburg)	1411
Βέλγιο	1407
Αγγλία (Hertfordshire)	1494
Σουηδία	1532
Ουγγαρία	1546
Ολλανδία (Dortrecht)	1586
Δανία	1635
Νορβηγία	1690
Ρωσία (Μόσχα)	1690
Βόρεια Αμερική	1690

H καταγραφή αυτή ενισχύει την άποψη του Babbage σύμφωνα με την οποία στον ύστερο Μεσαίωνα και στην Αναγέννηση οι μεγάλοι τεχνίτες ήταν οι Ιταλοί, οι Γερμανοί, οι γερμανόφωνοι Ελβετοί και οι Γάλλοι και ότι η εποχή των Άγγλων μηχανικών τους οποίους ακολούθησαν οι Γάλλοι ήταν η μετά από δύο αιώνες εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης.

χαρτί από τα δάση

Το μυστικό της σφηκοφωλιάς

Και επιτέλους μια μηχανή

Χαρτί από τα δάση

Κωνοφόρα, λεύκες, ακακίες, σημύδες, ευκάλυπτοι